Η γενική πτώση στα τουρκικά

πώς σχηματίζεται

Η γενική πτώση σχηματίζεται με το επίθημα -(n)In: -(n)ın, -(n)in, -(n)un, -(n)ün. Το -n- μπαίνει όταν η λέξη λήγει σε φωνήεν. Το φωνήεν του επιθήματος καθορίζεται από τη φωνηεντική αρμονία, βάσει του τελευταίου φωνήεντος της λέξης.

1. Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {a, ı}, τότε το επίθημα γίνεται -(n)ın.
2. Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {o, u}, τότε το επίθημα γίνεται -(n)un.
3. Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {e, i}, τότε το επίθημα γίνεται -(n)in.
4. Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {ö, ü}, τότε το επίθημα γίνεται -(n)ün.

Όταν η λέξη λήγει σε ένα από τα σύμφωνα ç, g, k, p, t, αυτά ενδέχεται να μετατραπούν.

Προσοχή στη γραφή των κυρίων ονομάτων, τα οποία χωρίζονται από απόστροφο.

Παραδείγματα:
araba > arabanın (του αυτοκινήτου)
kahve > kahvenin (του καφέ)
koku > kokunun (της μυρωδιάς)
köprü > köprünün (της γέφυρας)
zaman > zamanın (του χρόνου)
ev > evin (του σπιτιού)
okul > okulun (του σχολείου)
göz > gözün (του ματιού)
sokak > sokağın (του δρόμου)
ağaç > ağacın (του δέντρου)
dolap > dolabın (της ντουλάπας)
Ahmet > Ahmet'in (του Αχμέτ)
Fatma > Fatma'nın (της Φατμά)
Ankara > Ankara'nın (της Άγκυρας)

Krizin faturasını ödemeyeceğiz (Δε θα πληρώσουμε το λογαριασμό της κρίσης)

τι δηλώνει

Η γενική χρησιμοποιείται όπως και στα ελληνικά για να δηλώσει τον κτήτορα:
Sokağın ismini hatırlamıyorum - Δεν θυμάμαι το όνομα του δρόμου
Ağacın meyvesi tatlı - Είναι γλυκά τα φρούτα του δέντρου
Bu kitap Ahmet'in - Αυτό το βιβλίο είναι του Αχμέτ
Arabanın rengi yeşil - Το χρώμα του αυτοκινήτου είναι πράσινο

Επίσης, η γενική δηλώνει το υποκείμενο σε ορισμένα είδη δευτερεύουσας πρότασης:
Mehmet'in gelmesini istiyorum - Θέλω να έρθει ο Μεχμέτ
Leyla'nın geldiği günü hatırlıyorum - Θυμάμαι τη μέρα που ήρθε η Λεϊλά
Fatma'nın evlendiğini duydum - Άκουσα ότι παντρεύτηκε η Φατμά
Çocuğun istediği gibi yaptık - (Το) κάναμε όπως (το) ήθελε το παιδί

κάποιες λέξεις χάνουν το τελευταίο τους φωνήεν

Ορισμένες λέξεις ενδέχεται να χάσουν το προτελευταίο τους γράμμα!

akıl > aklın (του μυαλού)
sabır > sabrın (της υπομονής)
şehir > şehrin (της πόλης)

προσοχή στα ιζαφετικά σύνθετα

Σημειώνουμε ότι η γενική των ελληνικών εκφράζεται με ονομαστική στα τουρκικά στα ιζαφετικά σύνθετα:

Biz duvar saati satmıyoruz - Εμείς δεν πουλάμε ρολόι τοίχου
Telefon uçuş modunda - Το τηλέφωνο είναι σε λειτουργία πτήσης
Hep mevsim salatası ısmarlıyoruz - Πάντοτε παραγγέλνουμε σαλάτα εποχής

πού εφαρμόζεται

Η γενική πτώση μπορεί να μπει σε:

1. ουσιαστικά
   ev (σπίτι) > evin (του σπιτιού)
   cep (τσέπη) > cebin (της τσέπης)
2. ρηματικά ουσιαστικά (ουσιαστικά σε -mA, ουσιαστικά σε -(y)Iş)
   söyleme (το να λέω) > söylemenin (του να λέει κανείς)
   Bunu söylemenin anlamı yok (Δεν έχει νόημα να το λέει κανείς αυτό)
3. (ουσιαστικοποιημένα) επίθετα
   
   Her güzelin bir kusuru vardır (Κάθε ωραίο έχει ελαττώματα) παροιμία
4. προσωπικές αντωνυμίες (προσοχή: έχουν ειδικά επιθήματα)
   benim, senin, onun, bizim, sizin, onların (δικό μου, σου, του/της κλπ)
5. μετοχές
   olan (αυτός που έχει) > olanın (αυτού που έχει)

χρήσεις

Η γενική χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τα κτητικά επιθήματα. Ο κτήτορας παίρνει επίθημα γενικής πτώσης και προηγείται του κτήματος που παίρνει το κατάλληλο κτητικό επίθημα.
Çocuğun çantası ağır (Είναι βαριά η τσάντα του παιδιού)
Emine'nin evini gördüm (Είδα το σπίτι της Εμινέ)

Χρησιμοποιείται επίσης για να εκφράσουμε την έννοια έχω (σημειώνουμε ότι δεν υπάρχει ρήμα έχω στα τουρκικά):
Çocuğun çantası var (Το παιδί έχει τσάντα)
Emine'nin evi yoktu (Εμινέ δεν είχε σπίτι)

Η γενική χρησιμοποιείται χωρίς κτήμα, όταν εκφράζει κατηγορούμενο:
Bu çanta çocuğun (Η τσάντα αυτή είναι του παιδιού

παροιμίες

Bugünün işini yarına bırakma (Μην αφήνεις τη σημερινή δουλειά για αύριο)
Komşu komşunun külüne muhtaçtır (Ο γείτονας μπορεί να χρειαστεί ακόμα και τη στάχτη του γείτονά του)
Akılsız başın cezasını ayaklar çeker (Τα πόδια υποφέρουν την τιμωρία του άμυαλου κεφαλιού) - Όποιος δεν έχει μυαλό έχει πόδια
Bir elin nesi var, iki elin sesi var (Το ένα χέρι δεν έχει τίποτα, τα δύο έχουν ήχο)