Geniş zaman - ευρύς χρόνος οριστικής της τουρκικής ✅

πώς σχηματίζεται

Ο geniş zaman (ευρύς χρόνος) σχηματίζεται με το επίθημα -(A/I)r, το οποίο ακολουθεί τη φωνηεντική αρμονία και μπαίνει μετά τη ρίζα/βάση του ρήματος. Μετά από το επίθημα -(A/I)r ακολουθούν τα επιθήματα προσώπου της ομάδας z.

✅ Πήγαινε κατευθείαν στην κλίση οπουδήποτε ρήματος!

Συγκεκριμένα, το επίθημα του geniş zaman είναι:

1. -r, μετά από ρίζα/βάση που λήγει σε φωνήεν (ανεξάρτητα από τον αριθμό συλλαβών της)
2. -Ar (-ar, -er), μετά από μονοσύλλαβη ρίζα 
3. -Ir (-ır, -ir, -ur, -ür), μετά από πολυσύλλαβη ρίζα/βάση

Haricen kullanılır (Χρησιμοποιείται εξωτερικώς)

Hiç çalışmak istemem, hep gezmek isterim (Δεν θέλω καθόλου να δουλεύω, θέλω να ταξιδεύω διαρκώς)

13 εξαιρέσεις

Υπάρχουν 13 ρήματα με μονοσύλλαβη ρίζα που παίρνουν το επίθημα των πολυσύλλαβων:

η άρνηση - ιδιαιτερότητες

Η άρνηση σχηματίζεται με την προσθήκη του επιθήματος άρνησης (-ma- ή -me-) στη ρίζα/βάση του ρήματος.

Δύο σημαντικά στοιχεία:

1. στο χρόνο αυτόν, αλλά και σε όσους σχηματίζονται με βάση τον geniş zaman (βλέπε παρακάτω) τονίζεται το επίθημα της άρνησης
2. το β΄ και γ΄ πρόσωπο έχουν επιπλέον ένα z στο επίθημα της άρνησης

η ερώτηση

Η ερώτηση σχηματίζεται με το ρήμα στο γ΄ πρόσωπο (στην κατάφαση ή άρνηση) και το ερωτηματικό μόριο mI με τα επιθήματα προσώπου της ομάδας z:

Bizimle çalışmak ister misiniz? (Θέλετε να εργαστείτε μαζί μας;)

σημασία

Ο geniş zaman (ενεστώτας) εκφράζει κυρίως:

1. Ενέργεια που έχει μόνιμο χαρακτήρα.
   Kahvemi şekerli içerim (Πίνω τον καφέ μου γλυκό/με ζάχαρη)
2. Ενέργεια που ισχύει γενικώς. Πολύ συχνή η χρήση του σε παροιμίες.
   Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur (Βουνό με βουνό δε σμίγει,  ο άνθρωπος με τον άνθρωπο σμίγει)
   Akılsız başın cezasını ayaklar çeker (Τα πόδια την πληρώνουν για το απερίσκεπτο κεφάλι)
   Acele işe şeytan karışır (Ο διάολος μπλέκεται στη βιαστική δουλειά)
3. Άμεση μελλοντική ενέργεια
   Kitabını mı istedin? Hemen veririm (Ζήτησες το βιβλίο σου; Σου το δίνω αμέσως)
4. Πρόθεση (αλλά όχι προγραμματισμός) για μελλοντική ενέργεια
   Yarın sinemaya giderim (Αύριο θα πάω σινεμά = σκέφτομαι να πάω, δεν το έχω κανονίσει 100%)
5. Πιθανολογική έγκλιση
   Yarın sinemaya gidebilirim (Αύριο μπορεί να πάω σινεμά)
6. Απόδοση υποθετικού λόγου.
   Ücretler artarsa enflasyon artar (Αν αυξηθούν οι μισθοί θα αυξηθεί ο πληθορισμός)
   
   

   

   
   İstersen gidersin, kimse seni tutmaz (Αν θέλεις φεύγεις, κανείς δεν σε κρατάει)
   
   

   

7. Απαγορεύσεις.
   Otopark girişidir. Park yapılmaz. (Είναι είσοδος πάρκιγκ. Απαγορεύεται το παρκάρισμα)

Motosiklet giremez (Δεν μπορεί να μπει μοτοσυκλέτα = απαγορεύεται η είσοδος σε μοτοσυκλέτες)

Αξίζει να διαβάσετε αυτό το επιστημονικό άρθρο: εδώ.

χρόνοι που σχηματίζονται όπως ο geniş zaman

Geniş zamanın hikâyesi (παρελθοντικός του ευρύ χρόνου)

Geniş zaman της συμπερασματικής

Geniş zaman της υποθετικής

μερικές παροιμίες

Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur (Βουνό με βουνό δε σμίγει,  ο άνθρωπος με άνθρωπο σμίγει)
Akılsız başın cezasını ayaklar çeker (Τα πόδια την πληρώνουν για το άμυαλο κεφάλι)
Acele işe şeytan karışır (Ο διάολος μπλέκεται στη βιαστική δουλειά)

ώρα να κλίνουμε ένα ρήμα

✅ Επιλέξε εσύ ένα ρήμα για να το κλίνω!