Η προστακτική έγκλιση της τουρκικής

πώς σχηματίζεται

Η προστακτική έγκλιση έχει δικά της επιθήματα προσώπου, τα οποία ακολουθούν τη φωνηεντική αρμονία. Τα επιθήματα αυτά μπαίνουν μετά τη ρίζα/βάση του ρήματος.

Όπως και στα ελληνικά, το β΄ πληθυντικό -(y)In χρησιμοποιείται ως πληθυντικός ευγενείας. Ωστόσο, υπάρχει και ο ακόμη πιο ευγενικός τύπος σε -(y)InIz.

Παραδείγματα κλίσης:

Dur Geç (Σταμάτα Πέρνα)

Gel, doldur, götür (Έλα, γέμισέ του, πάρε το)

Engelli, yaşlı, hamile, bebek arabalı ve diğer ihtiyacı olan kişilere araca binişte öncelik veriniz (Κατά την επιβίβαση δώστε προτεραιότητα σε ανάπηρους, ηλικιωμένους, εγκύους, παιδικά καρότσια καθώς και σε άτομα με άλλες ανάγκες)

Kapıyı açmak için butona basınız (Πατήστε το κουμπί για να ανοίξετε την πόρτα)

Acil bir durumda çekiçle camı kırınız (Σε έκτακτη περίπτωση σπάστε το τζάμι με το σφυρί)

Emniyet kemerini kullanınız (Χρησιμοποιείστε τη ζώνη ασφαλείας)

Kapıyı kapatın (Κλείστε την πόρτα)

Apartman kapısını kapatınız (Κλείστε την πόρτα της πολυκατοικίας)

η άρνηση

Η άρνηση σχηματίζεται με την προσθήκη του επιθήματος άρνησης (-ma- ή -me-) στη ρίζα/βάση του ρήματος.

Lütfen kapı önüne araç bırakmayınız (Παρακαλώ μη αφήνετε οχήματα μπροστά στην πόρτα)

Park etmeyiniz (Μην παρκάρετε)

Ateş atmayınız (Μην πετάτε φωτιά)

Yaya geçiş yolunu kapatmayınız (Μην κλείνετε το δρόμο διάβασης πεζών)

Lütfen küflü ekmek atmayınız (Παρακαλώ μην πετάτε μουχλιασμένα ψωμιά)

παραινετικός τύπος προστακτικής

Η προστακτική στα τουρκικά έχει και παραινετικό τύπο, πιο ήπιο από την κανονική προστακτική, ο οποίος χρησιμοποιείται κυρίως σε προφορικό και οικείο λόγο. Σχηματίζεται με τα επιθήματα -sΑnΑ (β΄ ενικό) και -sΑnΙzΑ (β’ πληθυντικό).