Η μετοχή σε -DIK της τουρκικής

πώς σχηματίζεται

Η μετοχή σε -DIK, μορφολογικά συμπίπτει με το α΄ πληθυντικό πρόσωπο του αορίστου οριστικής.

Το επίθημα ακολουθεί τη φωνηεντική αρμονία και παίρνει τις μορφές: -dık, -dik, -duk, -dük. Αν η ρίζα/βάση του ρήματος λήγει σε ç, f, h, k, p, t, s, ş, το επίθημα γίνεται  -tık, -tik, -tuk, -tük.

πώς λειτουργεί

Όπως όλες οι μετοχές, κανονικά λειτουργεί ως επίθετο. Ορισμένες έχουν λεξικογραφηθεί. Η μετοχή αυτή έχει περιορισμένη χρήση, σε σύγκριση με τις μετοχές σε -(y)An και σε -(A/I)r. Αναφέρεται σε παρελθόν ή παρόν.

tanıdık = ο γνωστός (ουσιαστικό)
tanıdık müşteri = γνωστός πελάτης (επίθετο)
durduk yere ağlıyor = κλαίει στα καλά καθούμενα

η αρνητική μορφή της μετοχής

Η αρνητική μορφή της μετοχής προκύπτει με την προσθήκη του επιθήματος άρνησης -mA.

beklenmedik olay (απρόσμενο γεγονός)
Burada tanıdık kimse yok (Εδώ δεν υπάρχει κανείς γνωστός)
Konuşulmadık konu kalmadı (Δεν υπάρχει θέμα που να μην έχει συζητηθεί)
Aşılmadık engel yok (Δεν υπάρχει εμπόδιο που να μην έχει ξεπεραστεί)
Gidilmedik yer kalmayacak (Δε θα μείνει μέρος που να μην έχουμε επισκεφτεί)
Bu bilmedik şey değil (Αυτό δεν είναι κάτι άγνωστο)

η μετοχή σε -DIK + κτητικά επιθήματα

Η μετοχή σε -DIK χρησιμοποιείται κύριως σε συνδυασμό με κτητικά επιθήματα. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει μια αντιστοιχία με τις ελληνικές αναφορικές προτάσεις, όπως φαίνεται και στα παραδείγματα. Δηλώνει παρελθόν ή παρόν.

Gördüğüm çocuk koşuyor (Το παιδί που βλέπω τρέχει)
Söylediğin yalana inanmadım (Δεν πίστεψα το ψέμα που είπες)
Okuduğum kitabı görmek ister misin? (Θες να δεις το βιβλίο που διαβάζω/διάβασα;)
Sevdiğin kokular, uygun fiyatlar (Τα αρώματα που αγαπάς, κατάλληλες τιμές)

Verdiğim rahatsızlıktan dolayı özür dilerim (Ζητώ συγγνώμη για την ενόχληση που σας δίνω/έχω δώσει)

İyi et, aradığın lezzet (Καλό κρέας, η ποιότητα που ψάχνεις)

İstediğin bir kahve ve istediğin bir tatlı (Ένας καφές και ένα γλυκό που θέλεις)

το υποκείμενο της μετοχής σε -DIK + κτητικά επιθήματα

Το υποκείμενο της μετοχής μπαίνει σε γενική πτώση, όταν δηλώνεται.

Ahmet'in söylediği yalana inanmadım (Δεν πίστεψα το ψέμα που είπε ο Αχμέτ)
Benim yazdığım kitabı okumak ister misin? (Θες να διαβάσει το βιβλίο που έγραψα εγώ;)

όταν παραλείπεται το ουσιαστικό που προσδιορίζει η μετοχή σε -DIK

Στην περίπτωση αυτή, η μετοχή κλίνεται κανονικά και παίρνει επίθημα ανάλογα με το συντακτικό της ρόλο στην κύρια πρόταση.

Tanıdıklarımı gördüm (Είδα τους γνωστούς μου)
Yazdığımı okumak ister misin? (Θες να διαβάσεις αυτό που έγραψα;)
Ahmet'in söylediğine inanmadım (Δεν πίστεψα αυτό που είπε ο Αχμέτ)
Peki ya duymadıklarınız? (Καλώς, αλλά και αυτά που δεν ακούτε;)