Οι φωνές - διαθέσεις της τουρκικής

τι είναι φωνή

Στα ελληνικά φωνή είναι μία από τις βασικές κατηγορίες που δηλώνονται μέσω των καταλήξεων των ρημάτων. Με αυτό τον τρόπο, κάθε φωνή έχει τι δική της μορφολογία. Τα ελληνικά έχουν την ενεργητική ή την (μεσο-)παθητική φωνή.

τι είναι διάθεση

Μπορούμε να κατατάξουμε τα ρήματα σε διαθέσεις, ανεξάρτητα από τη φωνή τους, ανάλογα με τη σημασιολογική σχέση τους με το υποκείμενό τους.

Στα ελληνικά έχουμε ενεργητική, παθητική, μέση και ουδέτερη διάθεση. Αντίστοιχα το υποκείμενό τους ενεργεί, παθαίνει κάτι, το υποκείμενό τους ενεργεί και η ενέργειά του επιστρέφει στο ίδιο, ούτε ενεργεί ούτε παθαίνει κάτι.

υπάρχει αντιστοιχία φωνής - διάθεσης;

Στα ελληνικά δεν υπάρχει αυστηρή αντιστοιχία ανάμεσα στη φωνή και τη διάθεση. Έτσι, το ρήμα σκέφτομαι ενώ είναι σε παθητική φωνή είναι σε ενεργητική διάθεση.

τι συμβαίνει στα τουρκικά

Στα τουρκικά η φωνή & διάθεση είναι στενά συνδεδεμένες, γι αυτό και μπορούμε να μιλάμε για φωνή-διάθεση.

Στα τουρκικά υπάρχουν 5 φωνές-διαθέσεις:

• ενεργητική (δεν σχηματίζεται με κάποιο ειδικό επίθημα)
• αυτοπαθής
• παθητική
• συμμετοχική / αλληλοπαθής
• μεταβιβαστική / αναθετική

μια ιδιαιτερότητα της τουρκικής: συνδυασμοί φωνών-διαθέσεων

Πέρα από τις παραπάνω απλές φωνές-διαθέσεις, είναι δυνατόν να συνδυαστούν μεταξύ τους, και να έχουμε πάνω από μία σε έναν ρηματικό τύπο.

Συγκεκριμένα μπορούν να συνδυαστούν με τους παρακάτω τρόπους:

• αυτοπαθής + μεταβιβαστική/αναθετική + παθητική
• συμμετοχική/αλληλοπαθής + μεταβιβαστική/αναθετική + παθητική

• αυτοπαθής - μεταβιβαστική / αναθετική
  tep-in-dir-
• αυτοπαθής - παθητική
  çek-in-il-
• αυτοπαθής - μεταβιβαστική / αναθετική - παθητική
  sev-in-dir-il-
• συμμετοχική / αλληλοπαθής - μεταβιβαστική / αναθετική
  kes-iş-tir-
• συμμετοχική / αλληλοπαθής - παθητική
  anla-ş-ıl-
• συμμετοχική / αλληλοπαθής - μεταβιβαστική / αναθετική - παθητική
  çarp-ış-tır-ıl-
• διπλή μεταβιβαστική / αναθετική
  öl-dür-t-

çekmek (τραβάω ο ίδιος)
çektirmek (βάζω κάποιον να τραβήξει) - μεταβιβαστική/αναθετική
çektirilmek (βάζουν κάποιον να με τραβήξει) - μεταβιβαστική/αναθετική + παθητική
Otopark önüne park eden araçlar çektirilecektir (Τα οχήματα που παρκάρουν μπροστά από το πάρκιγκ θα απομακρυνθούν = θα βάλουμε να τα τραβήξουν)