Το παραγωγικό επίθημα -CA της τουρκικής

πώς σχηματίζεται

Το παραγωγικό επίθημα -CA παίρνει τις μορφές -ca, -ce, -ça, -çe. Άν η αρχική λέξη λήγει σε ένα από τα σύμφωνα ç, g, k, p, t, το -c του επιθήματος μετατρέπεται σε -ç. Το φωνήεν του επιθήματος καθορίζεται από τη φωνηεντική αρμονία, βάσει του τελευταίου φωνήεντος της λέξης.

1. Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {a, ı, o, u}, το επίθημα γίνεται -ca / -ça.
2. Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {e, i, ö, ü}, το επίθημα γίνεται -ce / -çe.

τι δημιουργεί

• Με κύρια ονόματα σχηματίζει ονόματα γλωσσών και διαλέκτων: Türkçe, Yunanca, İngilizce, Rusça, nece bu? (τι γλώσσα είναι αυτή)
• Με ουσιαστικά δίνει την έννοια από κοινού ενέργειας: sınıfça oynadık (παίξαμε όλη η τάξη), grupça gezdik (περιηγηθήκαμε ως γκρουπ)
• Δημιουργεί τοπωνύμια: Sütlüce, Çamlıca, Sapanca, Yenice (βλ. Γιαννιτσά)
• Δίνει την έννοια του «κατά τη γνώμη»: bence (κατά τη γνώμη μου), bizce (κατά τη γνώμη μας)
• Δημιουργεί επιρρήματα (δες και τον εκτεταμένο τύπο -CAsInA): çocukça konuşma (μη μιλάς σαν παιδί), güzelce davran (συμπεριφέρσου όμορφα), iyice öğren (μάθε το για τα καλά), ayrıca (εξάλλου), önce (πριν), insanca yaşamak istiyoruz (θέλουμε να ζήσουμε ανθρώπινα)

• Δημιουργεί επίθετα: insanca yaşam (ανθρωπινή ζωή)
  

  

• Δίνει την έννοια του «σχεδόν»: büyükçe bir afiş (μια μεγαλούτσικη αφίσα), güzelce kız (ομορφούλικο κορίτσι)
• Σε συνδυασμό με τα κτητικά επιθήματα συνήθως δίνει την έννοια του «εκ μέρους», δηλαδή δηλώνει το ποιητικό αίτιο: şirketimizce (εκ μέρους της εταιρίας μας), öğrencilerimizce (εκ μέρους των μαθητών μας)
• Δηλώνει ποσότητα (με πληθυντικό για έμφαση): bunca kitap aldı (αγόρασε τόσα βιβλία), defalarca söyledim (το έχω πει τόσες -πολλές- φορές), yıllarca çalıştım (δούλεψα για τόσα -πολλά- χρόνια)
• Υπάρχουν πολλές λέξεις με αυτό το επίθημα με βάση ρίζες ρημάτων και οι οποίες έχουν δημιουργηθεί σχετικά πρόσφατα: gerekçe (αιτιολόγηση), dilekçe (αίτηση), çekince (επιφύλαξη)
• Το επίθημα αυτό στα περσικά δηλώνει το υποκοριστικό και υπάρχουν και τούρκικες λέξεις που έχουν αυτή την έννοια: bahçe (μικρός κήπος), ilçe (επαρχία), kelepçe (χειροπέδες)

Μπορούμε να δούμε αυτό το επίθημα και μετά από κτητικά επιθήματα: aklınca/akıllarınca, σύμφωνα με το μυαλό του/τους yeterince, αρκετά keyfince, κατά το κέφι του, όπως γουστάρει.