Η αιτιατική πτώση στα τουρκικά ✅
πώς σχηματίζεται
Η αιτιατική πτώση σχηματίζεται με το επίθημα -(y)I: -(y)ı, -(y)i, -(y)u, -(y)ü. Το -y- μπαίνει όταν η λέξη λήγει σε φωνήεν. Το φωνήεν του επιθήματος καθορίζεται από τη φωνηεντική αρμονία, βάσει του τελευταίου φωνήεντος της λέξης.
- Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {a, ı}, τότε το επίθημα γίνεται -(y)ı.
- Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {o, u}, τότε το επίθημα γίνεται -(y)u.
- Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {e, i}, τότε το επίθημα γίνεται -(y)i.
- Αν το τελευταίο φωνήεν της λέξης είναι ένα από τα {ö, ü}, τότε το επίθημα γίνεται -(y)ü.
Όταν η λέξη λήγει σε ένα από τα σύμφωνα ç, g, k, p, t, αυτά ενδέχεται να μετατραπούν.
✅ Πήγαινε κατευθείαν στην κλίση οποιουδήποτε ουσιαστικού!
Προσοχή στη γραφή των κυρίων ονομάτων, τα οποία χωρίζονται από απόστροφο.
Παραδείγματα:
okul > okulu (το σχολείο)
durum > durumu (την κατάσταση)
sokak > sokağı (τον δρόμο)
araba > arabayı (το αυτοκίνητο)
insan > insanı (τον άνθρωπο)
şemsiye > şemsiyeyi (την ομπρέλα)
dolap > dolabı (την ντουλάπα)
develer > develeri (τις καμήλες)
Ahmet > Ahmet'i (τον Αχμέτ)
αν η λέξη έχει κτητικό επίθημα γ΄ προσώπου
Αν θέλουμε να βάλουμε αφαιρετική σε λέξη που έχει κτητικό επίθημα γ΄ προσώπου, πρέπει να προσθέσουμε το ευφωνικό -n- ανάμεσα στο κτητικό επίθημα και το επίθημα της αιτιατικής.
Παραδείγματα:
sözlüğü > sözlüğünü (το λεξικό του/της)
sokağı > sokağını (το δρόμο του/της)
arabası > arabasını (το αυτοκίνητο του/της)
insanı > insanını (τον άνθρωπο του/της)
insanları > insanlarını (τον άνθρωπο του/της/τους ή τους ανθρώπους του/της/τους)
şemsiyesi > şemsiyesini (την ομπρέλα του/της)
develeri > develerini (τις καμήλες του/της/τους).
κάποιες λέξεις χάνουν το τελευταίο τους φωνήεν
Ορισμένες λέξεις ενδέχεται να χάσουν το προτελευταίο τους γράμμα!
Παραδείγματα:
isim > ismi
akıl > aklı
boyun > boynu
sabır > sabrı
πού εφαρμόζεται
Η αιτιατική πτώση μπορεί να μπει σε:
- ουσιαστικά
yol (δρόμος) > yolu (από το σπίτι)
deniz (θάλασσα) > denizi (την θάλασσα) - ρηματικά ουσιαστικά (απαρέμφατο, ουσιαστικά σε -mA, ουσιαστικά σε -(y)Iş)
yapmak (κάνω) > yapmayı (το να κάνω/κάνει κανείς)
Börek yapmayı öğrendim (Έμαθα να κάνω πίτες) - (ουσιαστικοποιημένα) επίθετα
eski (παλιός) > eskiyi (τον παλιό) - αριθμητικά επίθετα
bir (ένα) > biri (τον ένα) - αντωνυμίες
sen (εσύ) > seni (εσένα)
kimse (κανένας) > kimseyi (κανέναν) - μετοχές
gelen (αυτός που έρχεται) > geleni (αυτόν που έρχεται)
τι δηλώνει
Όπως και στα ελληνικά, η αιτιατική δηλώνει το (άμεσο) αντικείμενο για την πλειοψηφία των ρημάτων. Σημειώνουμε ότι υπάρχουν ρήματα των οποίων το αντικείμενο μπαίνει στην τοπική, αφαιρετική, ή δοτική πτώση, αλλά ο αριθμός τους είναι σχετικά μικρός.
παροιμίες
Köpek suya düşmeyince yüzmeyi öğrenmez (Ο σκύλος δεν μαθαίνει να κολυμπάει αν δεν πέσει στο νερό)
Misafir umduğunu değil bulduğunu yer (Ο καλεσμένος τρώει αυτό που βρίσκει και όχι αυτό που ήλπιζε)
Minareyi çalan kılıfını hazırlar (Όποιος κλέβει τον μιναρέ ετοιμάζει και τη θήκη που θα τον κρύψει)
ώρα να κλίνουμε ένα ουσιαστικό
✅ Επιλέξε εσύ ένα ουσιαστικό για να το κλίνω!